Ένα όμορφο και επικίνδυνο ταξίδι (μέρος α)

Ή αλλιώς, αλλού ξεκίνησα γι' αλλού 

κι αλλού η γκλάβα μου με πάει...

Θέλω καθαρό μυαλό (λέμε τώρα) και κριτική σκέψη γιατί η ιστορία που θα πω είναι ήδη αρκετά μπερδεμένη. 

Πριν ξεκινήσω όμως, πρώτα χρειάζεται ένα μικρό λεξιλόγιο εννοιών γιατί θα βοηθήσει, πιστέψτε με. Όλοι ελληνικά μιλάμε βέβαια, αλλά μερικές φορές... Όχι τα ίδια ελληνικά. Και όπως έχουμε πει τόσες φορές, οι λέξεις έχουν σημασία!

Ερέθισμα:

Οτιδήποτε ενεργοποιεί το νευρικό μας σύστημα. Υπάρχουν εξωτερικά ερεθίσματα και εσωτερικά. 

Παράδειγμα: εξωτερικά ερεθίσματα είναι π.χ. φιλί, άγγιγμα, εικόνα, ήχος, μυρωδιά... εσωτερικά ερεθίσματα είναι η σκέψη, η ανάμνηση, η φαντασία, η προσδοκία...

Αίσθηση: 

Κανάλια εισόδου πληροφορίας από τον έξω κόσμο. Δεν λένε πώς είσαι. Λένε τι ερεθίσματα λαμβάνουμε από έξω. Οι γνωστές σε όλους μας 5 κύριες αισθήσεις. Όραση, ακοή, όσφρηση, γεύση, αφή. 

Παράδειγμα: βλέπω κάποιον, ακούω μια μελωδία, μυρίζω κανέλα, πίνω πικρό καφέ, νιώθω άγγιγμα στο χέρι.

Αίσθημα (ή σωματική αίσθηση):

Εσωτερική σωματική κατάσταση. Αλλαγή στο σώμα που προκαλείται από το νευρικό σύστημα. Εσωτερική αντίληψη του σώματος.

Παραδείγματα: σφίξιμο στο στομάχι, βάρος στο στήθος, κόμπος στον λαιμό, τρέμουλο, ζέστη, ψύχος, μούδιασμα.

Συναίσθημα: 

Η νοητική-ψυχολογική ερμηνεία ενός σωματικού αισθήματος μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Το συναίσθημα γεννιέται στον εγκέφαλο και για να δημιουργηθεί χρησιμοποιεί μνήμη, νόημα και  ιστορία. Η πιο αποδεκτή επιστημονικά προσέγγιση (Paul Ekman) μιλά για 6 βασικά συναισθήματα (υπάρχουν κι άλλες προσεγγίσεις, αλλά αυτό το μοντέλο μας βολεύει για να ξεμπλέξουμε το χάος):  Χαρά, λύπη, φόβος, θυμός, αηδία, έκπληξη

Αυτά θεωρούνται καθολικά (υπάρχουν σε όλους τους πολιτισμούς), βιολογικά (φαίνονται στο πρόσωπο) και αυτόματα (δεν τα “σκέφτεσαι”). Είναι σαν τα βασικά χρώματα. Όλα τα υπόλοιπα είναι σύνθετα συναισθήματα και παράγονται από το συνδυασμό των βασικών συναισθημάτων μαζί με μνήμη, νόημα και κοινωνικό πλαίσιο.

Παραδείγματα:

Νοσταλγία = χαρά + λύπη

Ζήλια = φόβος + θυμός + ανασφάλεια

Έρωτας = χαρά + φόβος + προσδοκία + επιθυμία

Ενοχή = φόβος + λύπη + κοινωνικός κανόνας

Ντροπή = φόβος απόρριψης + αυτοαξιολόγηση

Ανοίγω παρένθεση: Το νευρικό σύστημα παράγει λίγες βασικές αντιδράσεις, ο εγκέφαλος τις ερμηνεύει, τις βαφτίζει, τις ντύνει με ιστορία και καταλήγουν 100 άνθρωποι να νιώθουν με 100 διαφορετικούς τρόπους το ίδιο πράγμα.

Γιατί έχει σημασία αυτό; Γιατί όταν λέμε «είμαι μπερδεμένος», «νιώθω περίεργα», «δεν ξέρω τι έχω», συνήθως νιώθουμε ένα βασικό συναίσθημα, αλλά το έχουμε φορτώσει με δεκάδες σκέψεις από πάνω και εκεί αρχίζει το χάος. Κλείνω παρένθεση.

Συνείδηση:

Η ικανότητα να παρατηρώ, να αναγνωρίζω και να επιλέγω στάση/πράξη. Δεν είναι η αντίδραση. Είναι η κατανόηση του τι νιώθω, γιατί το νιώθω, και τι θα κάνω με αυτό. Εάν δεν υπάρχει συνείδηση τότε μόνο αντιδράς σε ερεθίσματα, δεν επιλέγεις και νομίζεις ότι «έτσι είσαι».

Παραδείγματα: συχνά λέμε «αφού το νιώθω, πρέπει να το κάνω». Λάθος. Το σωστό είναι «αφού κατάλαβα τι νιώθω. Τώρα επιλέγω τι θα κάνω.» Αυτό λέγεται συνείδηση. Δεν είμαστε το σφίξιμο στο στομάχι, ούτε ο φόβος που το μεταφράσαμε. Είμαστε αυτό που αποφασίζουμε να κάνουμε αφού τα νιώσουμε και τα μεταφράσουμε.

Το'χουμε; 

Τράβα μαλλί, ανεβαίνουμε!

Από το ερέθισμα στη συνείδηση μεσολαβεί ένα ταξίδι πληροφορίας που γίνεται μέσα σε δευτερόλεπτα που είναι θαυμάσιο αλλά και επικίνδυνο γιατί κρύβει μέσα του παρά πολλές από τις γνωστές νευρώσεις μας. (Spoiler: κανείς μας δεν είναι στα καλά του!)

Ξεκινάμε με αναγνώριση της αλυσίδας και μετά ξεκαθαρίζουμε τον κάθε κρίκο της αλυσίδας ξεχωριστά. Γιατί; Γιατί έτσι τα καταλαβαίνω εγώ καλύτερα! Ωχουου 

Ερέθισμα → Αξιολόγηση → Αυτόνομη αντίδραση → Σωματική αίσθηση → Συναίσθημα → Αφήγημα → Συνείδηση → Συμπεριφορά

Και τώρα πάμε βήμα-βήμα.

1) Ερέθισμα: «Κάτι συνέβη»

Ερέθισμα είναι οτιδήποτε “εισβάλλει” στο σύστημά μας. 

Μπορεί να είναι εξωτερικό: με κοιτάει κι ανταριάζομαι, μου στέλνει μήνυμα (ή ακόμα χειρότερα ΔΕΝ μου στέλνει και μαύρο φίδι που τον έφαγε!), ακούω μια φράση, μυρίζω κάτι, ακούω ένα τραγούδι κτλ.

ή εσωτερικό: μια ανάμνηση, μια σκέψη (ένα γαμημένο «κι αν…»), μια εικόνα στο μυαλό, ένα σενάριο (ναι, ο εγκέφαλός μας έχει Netflix και μάλιστα το πληρώνουμε πολύ ακριβά!).

Βασικό είναι να καταλάβουμε ότι ο εγκέφαλος μας δεν είναι πολύ σαΐνι στο να ξεχωρίζει άριστα το “ζω” από το “φαντάζομαι”. Γι’ αυτό μπορεί άνετα να αγχώνεται και μόνο με τη σκέψη. Δεν χρειάζεται να γίνει κάτι ντε και καλά στην πραγματικότητα.

2) Αξιολόγηση (πριν από εμάς για εμάς): «Είναι σημαντικό αυτό;»

Εδώ μπαίνει το υποσυνείδητο σύστημα συναγερμού. Ο εγκέφαλος κάνει αστραπιαία check:

Είναι απειλή;

Είναι ευκαιρία;

Είναι απώλεια;

Είναι εγγύτητα;

Είναι ντροπή/έκθεση;

Είναι κάτι που με αφορά;

"Τι σκατά είναι;!" ρωτάει τον κεντρικό “συνοριοφύλακα”, την αμυγδαλή.

Η αμυγδαλή όμως, δεν είναι φιλόσοφος να κάτσει να ψειρίζει τη μαϊμού. Είναι σκυλί μαύρο και δαγκάνει! Αν πει “σημαντικό” πατιούνται κουμπιά χωρίς να ερωτηθούμε.

3) Σωματική αντίδραση: «Το σώμα παίρνει θέση»

Εδώ ενεργοποιείται το αυτόνομο νευρικό σύστημα (ΑΝΣ) που δεν ρωτάει κανένα. Δεν το ενδιαφέρει αν είμαστε λογικοί, ώριμοι ή σε φάση «έχω δουλέψει με τον εαυτό μου». Έχει έναν μόνο στόχο. Να μας κρατήσει ζωντανούς με 2 βασικές λειτουργίες:

1) Συμπαθητικό σύστημα: 

ΓΚΑΖΙ (μάχη ή φυγή)

Ενεργοποιείται όταν ο εγκέφαλος (κυρίως η αμυγδαλή) ανιχνεύσει απειλή. Και «απειλή» δεν σημαίνει μόνο ο κροκόδειλας που χάσκει τα σαγόνια του όταν μας βλεπει. Σημαίνει και απόρριψη, σύγκρουση, απώλεια, αβεβαιότητα

συναισθηματική εγγύτητα (ναι, ΚΑΙ αυτό).

Τι περιλαμβάνει βιολογικά:

• Αύξηση αδρεναλίνης & νοραδρεναλίνης 

Ορμόνες άμεσης κινητοποίησης. 

Κάτι σαν “ΣΗΚΩ-ΦΥΓΕ-ΤΩΡΑ”.

Τι εξυπηρετούν:

Ταχύτητα αντίδρασης (λιγότερη σκέψη, πιο άμεση πράξη)

Εστίαση στο κρίσιμο (κόβουν περιττές πληροφορίες)

Έκρηξη δύναμης για λίγα λεπτά

Τι θυσιάζουν:

Σύνθετη σκέψη

Λεπτές αποφάσεις

Κοινωνικές αποχρώσεις

Γι’ αυτό σε καβγά λέμε μαλακίες (κι εσύ λες, σκάσε!) και σε πανικό δεν σκεφτόμαστε καθαρά (και το μυαλό μου είναι θολό, πω πω πω πωωω... η αδρεναλίνη στο θεό, πω πω πω πωωω).

• Αύξηση κορτιζόλης

Η ορμόνη διατήρησης συναγερμού. Δεν μας κάνει γρήγορους, αλλά μας κρατάει σε ετοιμότητα για ώρα.

Τι εξυπηρετεί:

Απελευθέρωση ενέργειας (γλυκόζη στο αίμα)

Αντοχή στο στρες

Επαναπρογραμματισμό προτεραιοτήτων

Τι θυσιάζει:

Ανοσοποιητικό

Ύπνο

Συναισθηματική σταθερότητα

Γι’ αυτό το χρόνιο άγχος μας αρρωσταίνει και δεν «ξεκουραζόμαστε» εύκολα όσο και να κοιμηθούμε.

Η κορτιζόλη δεν είναι κακή, είναι κακή όταν μένει για πολύ χρόνο.

• Αύξηση καρδιακού ρυθμού

Ο τρόπος του σώματος να πει

«Χρειάζομαι περισσότερη ενέργεια ΤΩΡΑ».

Τι εξυπηρετεί:

Ταχύτερη μεταφορά οξυγόνου

Γρηγορότερη απόκριση μυών

Υποστήριξη εγκεφάλου σε κρίση

Τι θυσιάζει:

Αίσθηση ηρεμίας

Λεπτό συντονισμό

Γι’ αυτό και σε πανικό νιώθουμε ότι «θα σπάσει» η καρδιά μας. Δεν θα σπάσει. Κάνει delivery οξυγόνο ASAP.

• Αύξηση αρτηριακής πίεσης

Η πίεση χρειάζεται για να πάει το αίμα εκεί που πρέπει, γρήγορα.

Τι εξυπηρετεί:

Εξασφάλιση παροχής αίματος σε εγκέφαλο & μύες

Δύναμη για κίνηση / άμυνα

Τι θυσιάζει:

Μακροπρόθεσμη υγεία (αν κρατήσει)

Ηρεμία σώματος

Γι’ αυτό το σώμα ανεβάζει πίεση σε στρες. Δεν είναι βλάβη. Είναι στρατηγική.

• Αύξηση ροής αίματος στους μύες

Με αυτόν τον τρόπο γίνεται ανακατεύθυνση πόρων.

Τι εξυπηρετεί:

Άμεση φυσική δράση

Δύναμη, ταχύτητα, αντοχή

Προετοιμασία για μάχη ή φυγή

Τι θυσιάζει:

Όρεξη (εμένα ποτέ, παρεπιπτόντως)

Πέψη (σφίγγεται το στομάχι)

Αναπαραγωγή (εδώ ο κόσμος καίγεται και το μουνί χτενίζεται)

Βαθιά συναισθηματική επεξεργασία (στο χαντάκι κι αυτό)

Λεπτή σκέψη (ναι, θα γίνουν χοντράδες)

Ενσυναίσθηση (είς και η πάρτη του)

Το κρίσιμο συμπέρασμα (και κρατήστε το) είναι ότι όλα αυτά εξυπηρετούν ΕΝΑ πράγμα. Την επιβίωση σε απειλή.

Και το ζούμε με:

Σφίξιμο στο στομάχι

Ταχυκαρδία

Ανησυχία / νεύρα

Ανάγκη να κάνουμε κάτι ΤΩΡΑ

Θυμό ή πανικό

Δεν φτιάχτηκαν για έρωτα, για κοινωνική ζωή, για ψυχανάλυση, για καθημερινότητα.

Κι όμως… Εμείς τα ζούμε μέσα σε αυτά. Γι’ αυτό μπερδεύουμε την ένταση με το πάθος, το άγχος με τον έρωτα, την ενεργοποίηση με τη σύνδεση.

Το σώμα κάνει σωστά τη δουλειά του. Το μπέρδεμα γίνεται στην ερμηνεία. Δεν ξεχωρίζει αν η απειλή είναι «με φιλάνε και έλιωσα από πόθο» ή «μπαίνει η μάνα μου χειρουργείο». Βλέπει απώλεια ελέγχου και σανιδώνει το γκάζι.

2) Παρασυμπαθητικό σύστημα: 

ΦΡΕΝΟ (ηρεμία και σύνδεση) 

Εδώ μπαίνουμε σε ασφαλή νερά.

Ενεργοποιείται όταν:

Νιώθουμε ασφαλείς, δεν υπάρχει άμεση απειλή, υπάρχει σύνδεση, ζεστασιά, εμπιστοσύνη κι όλα αυτά που βλέπουμε στις ρομαντικές κομεντί τα Χριστούγεννα καλή ώρα.

Τι περιλαμβάνει:

• Πτώση καρδιακού ρυθμού
• Πτώση κορτιζόλης
• Πέψη & αποκατάσταση
• Αύξηση οξυτοκίνης 

Όχι «η ορμόνη της αγάπης» (αυτό είναι του Instagram παπάτζα). Είναι η ορμόνη ασφάλειας μέσω άλλου ανθρώπου. Η οξυτοκίνη λέει στο νευρικό σύστημα:

«Δεν κινδυνεύεις. Μπορείς να χαλαρώσεις. Δεν είσαι μόνος»

Πότε γουστάρει να εκκρίνεται; Με αγκαλιά, σωματική επαφή με εμπιστοσύνη, σεξ με αίσθηση σύνδεσης, βλέμμα ζεστό, φροντίδα (και όταν δίνεις και όταν λαμβάνεις).

Τι ΚΑΝΕΙ:

Κατεβάζει τη συμπαθητική ένταση (το "γκάζι")

Ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό (το "φρένο")

Χτίζει δέσιμο (bonding)

Μειώνει φόβο & καχυποψία

Τι ΔΕΝ κάνει:

Δεν σε κάνει λογικό

Δεν σε προστατεύει από λάθος επιλογές

Δεν ξεχωρίζει «καλό» από «τοξικό»

Γι’ αυτό μπορούμε ανετότατα να δεθούμε και με άνθρωπο που μας βλάπτει. Η οξυτοκίνη δεν έχει ηθική. Έχει μόνο μνήμη επαφής.

• Αύξηση σεροτονίνης

Η ορμόνη της σταθερότητας και αυτοαξίας. Η σεροτονίνη λέει «Είμαι εντάξει. Έχω θέση. Δεν απειλούμαι.»

Πότε γουστάρει να εκκρίνεται; Όταν νιώθουμε αποδοχή, όταν βιώνουμε σταθερότητα και συνέπεια, όταν σεβόμαστε τον εαυτό μας και η ζωή μας έχει ρυθμό που μας αρέσει.

Τι ΚΑΝΕΙ:

Συναισθηματική ισορροπία

Καθαρότερη σκέψη

Μείωση άγχους & καταναγκασμών

Καλύτερο ύπνο

Τι ΔΕΝ κάνει:

Δεν σε «ανεβάζει»

Δεν σε καίει

Δεν σε παρασύρει

Γι’ αυτό η σεροτονίνη δεν μοιάζει με έρωτα. Μοιάζει με ηρεμία. Και πολλοί τη βαριούνται, γιατί την έχουν μπερδέψει με αδιαφορία.

Αυτά τα ζούμε με:
Χαλάρωση στο σώμα
Βαθύτερη αναπνοή
Αίσθηση «είμαι ΟΚ εδώ»
Δυνατότητα σύνδεσης
Συναισθηματική διαθεσιμότητα

Εδώ χωράνε αγκαλιές, γέλιο, ασφάλεια, ουσιαστικό σεξ, ηρεμία χωρίς ανία. Μια αίσθηση πληρότητας βρε αδερφέ!

ΠΑΓΩΜΑ (μπλε οθόνη όταν το σύστημα “κρασάρει”)

Αυτό είναι το παρεξηγημένο μας...

Ενεργοποιείται όταν η απειλή είναι πολύ μεγάλη και δεν μπορούμε ούτε να φύγουμε ούτε να παλέψουμε. Τότε το σύστημά μας λέει: «δεν βγαίνει με τίποτα μάστορα, κατεβάζω τον γενικό».

Τι συμβαίνει:

Μηδέν ενέργεια

Μηδέν  συναισθηματική πρόσβαση

Μηδέν κίνητρο

Επί τόπου αποσύνδεση από το σώμα!

Αυτό το ζούμε ως:
Μούδιασμα
Κενό
«Δεν νιώθω τίποτα»
Αποσύνδεση
Κατάθλιψη τύπου πάγωμα (όχι λύπη, παντελής απουσία αισθήματος)

Το πάγωμα δεν είναι αδυναμία. Είναι βιολογική προστασία όταν όλα τα άλλα απέτυχαν.

Και όλα αυτά, κυρίες και κύριοι, ΠΡΙΝ ΚΑΝ προλάβουμε να σκεφτούμε συνειδητά!

Το σώμα πάντα προηγείται!

4) Σωματική αίσθηση: «Το καταγράφω στο σώμα μου»

Και τότε το σώμα μιλάει. Όχι με λέξεις. Με συμπτώματα. Εδώ εμφανίζεται αυτό που νιώθουμε ως σωματικό σήμα και είπαμε αναλυτικά παραπάνω:

• σφίξιμο στο στομάχι
• κόμπος στο λαιμό
• βάρος στο στήθος
• ζέστη στο πρόσωπο
• τρέμουλο στα χέρια
• “μου κόπηκαν τα πόδια”

Η αίσθηση είναι σωματικό γεγονός. Δεν έχει όνομα. Δεν έχει “γιατί”. Είναι δεδομένο. Αυτό είναι. Τελεία. Π.χ. το “σφίξιμο στο στομάχι” είναι αποτέλεσμα αλλαγής στους λείους μύες μαζί με κινητικότητα εντέρου και αλλαγή αιμάτωσης. Πάρτο και με τις υγείες σου!

5) Αίσθημα / Διάθεση: «Η γενική μου κατάσταση»

Εδώ μπαίνουμε σε κάτι πιο “ατμοσφαιρικό”. Το αίσθημα ή η διάθεση που λέμε συχνά, είναι το “όλο κλίμα” (νευρικότητα, ευαλωτότητα, βαριά καρδιά, ανάταση).

Η διάθεση βέβαια, επηρεάζεται κι από ύπνο, πείνα, κύκλο/ορμόνες, κούραση, καφέ (ή έλλειψη καφέ). Και εδώ γίνεται ένα κλασικό μπέρδεμα: νομίζεις ότι φταίει ένα γεγονός, ενώ φταίει το baseline σου.

6) Συναίσθημα: «Ο εγκέφαλος βαφτίζει την αίσθηση»

Τώρα ο εγκέφαλος λέει: 

«Α, αυτό το σφίξιμο… το ξέρω. Είναι Χ.»

Και εδώ γεννιέται το συναίσθημα ως αποτέλεσμα αίσθησης και ερμηνείας και είναι πάντα συγκεκριμένο (φόβος/χαρά/θυμός).

Σημαντικό επίσης να κατανοήσουμε ότι η ίδια αίσθηση αλλά με διαφορετική ερμηνεία από τον εγκέφαλο παράγει διαφορετικό συναίσθημα.

Παράδειγμα:

Φιλάς κάποιον → σφίξιμο → “το θέλω πολύ” → έρωτας

Μπαίνει κάποιος δικός σου χειρουργείο → σφίξιμο → “δεν έχω έλεγχο” → φόβος

Περιμένεις μια απάντηση → σφίξιμο → “θα με απορρίψουν;” → αγωνία

Το σώμα λέει: “σημαντικό + αβεβαιότητα” και ο εγκέφαλος το βαφτίζει διαφορετικά αφού συμβουλευτεί τη σωματική μας κατάσταση (διέγερση), την εμπειρία, τη μνήμη και το πλαίσιο. Δηλαδή, αν θέλουμε να είμαστε πιο ακριβείς, η “βαφτίστρα” δεν είναι μόνο το μυαλό, είναι και το σώμα μαζί.

7) Σκέψη / Αφήγημα: «Και τώρα πάμε να το κάνουμε σενάριο»

Εδώ είναι που ο εγκέφαλος το κάνει ιστορία γιατί ο εγκέφαλος θέλει να έχει αίσθηση ελέγχου (που ούτε καν δηλαδή). Σε γουστάρει εκπλήξεις.

Κλισέ συμπεράσματα τύπου:

“Δεν με θέλει.”

“Κι αυτός ίδιος είναι.”

“Ξερω ακριβώς τι εξέλιξη θα έχει.”

“Είναι ο έρωτας της ζωής μου.”

“Μόνο πότε θα πεθάνω δεν ξέρω η ρουφιάνα.” (αυτό το τελευταίο είναι copyright δικό μου)

Η σκέψη όμως δεν είναι ουδέτερη. Είναι επηρεασμένη από εμπειρίες, προσκόλληση, τραύματα, αυτοεικόνα και κυρίως από παλιά μοτίβα. Εδώ γεννιούνται οι ψευδαισθήσεις επειδή ο εγκέφαλος προσπαθεί να μας προστατέψει βασιζόμενος σε μνήμες ακόμα κι εάν την συγκεκριμένη στιγμή δεν συντρέχει κανένας λόγος κινδύνου άρα και προστασίας.

8) Συνείδηση: «Το παρατηρώ και διαλέγω»

Και τώρα, επιτέλους, φτάνουμε στο “εγώ”. Όταν λέω “συνείδηση” εδώ, εννοώ τη μεταγνώση. Δηλαδή να βλέπω τι γίνεται αλλά να μη με σέρνει από το χαλκά που μου έχει περάσει στη μύτη. 

Η συνείδηση είναι το μόνο σημείο σε όλο αυτό το ταξίδι που μπορεί να ειπωθεί: 

“Οκ, έχω σφίξιμο. Δεν σημαίνει ότι είναι αλήθεια αυτό που σκέφτομαι ότι θα γίνει.”

“Αυτό είναι απλά συναγερμός. Δεν είναι οδηγία που πρέπει να ακολουθήσω.”

“Θα κάνω παύση πριν απαντήσω/δράσω.”

Η συνείδηση δεν ελέγχει το πρώτο κύμα.

Ελέγχει το επόμενο βήμα. 

Και αυτό είναι τεράστιο.

Και τέλος, για κερασάκι, η γνωστή και μη εξαιρετέα "ωριμότητα". 

Ωριμότητα είναι συνείδηση με ευθύνη. Δηλαδή όχι απλώς «ξέρω τι θα κάνω», αλλά «ξέρω τι θα κάνω ΚΑΙ αναλαμβάνω το κόστος». Είναι περίεργο "ζώον". Υπάρχει όχι για να μην πονέσουμε, αλλά για να μην κάνει τον πόνο οδηγό μετέπειτα συμπεριφοράς. Δεν χρησιμοποιείται για να μην ενεργοποιούμαστε, αλλά για να μην υπακούμε σε κάθε συναγερμό σαν να είναι εντολή. Αναρχία στις σκέψεις μας!!! "Άμα θέλω το πιστεύω!", "Δεν πάω!" και άλλα τέτοια χαριτωμένα...

Το νευρικό σύστημα θα ενεργοποιείται πάντα. Αυτή είναι η δουλειά του. Όποιος λέει το αντίθετο, λέει ψέματα και αηδίες αυτοβελτίωσης. Ωριμότητα είναι η ικανότητα να ΜΗΝ ταυτιζόμαστε αυτόματα με αυτό που ενεργοποιήθηκε μέσα μας.

Δηλαδή,

• Νιώθω δεν σημαίνει ότι είναι αλήθεια
• Σφίχτηκα μέσα μου δεν σημαίνει ότι πρέπει να δράσω 
• Πονάω δεν σημαίνει ότι κάποιος μου φταίει 
• Θέλω δεν σημαίνει χρειάζομαι

Αυτό το κενό ανάμεσα σε αυτό που συμβαίνει μέσα μας και στο τι κάνουνε με αυτό, είναι το σημείο που κατοικοεδρεύει η ωριμότητα.

Αν θελήσουμε να το πούμε πιο ωμά:

Αν μας κυβερνά το σώμα, αντιδράμε.

Αν μας κυβερνά το συναίσθημα, μπλέκουμε.

Αν μας κυβερνά η σκέψη, παραμυθιαζόμαστε.

Αν υπάρχει συνείδηση, επιλέγουμε.

Αν υπάρχει ωριμότητα, συντονίζουμε όλα τα παραπάνω.

Παράδειγμα, γιατί αλλιώς δεν μετράει για μένα:

Ανώριμο (δηλαδή αυτόματο):

σφίγγομαι→ αγχώνομαι→στέλνω μήνυμα→ πιέζω→ εξηγώ→ ζητάω επιβεβαίωση→μετά ντρέπομαι→ μετά ζητάω συγνώμη (ιδανικά).

Ώριμο (δηλαδή με συνείδηση και ευθύνη):

σφίγγομαι→ αγχώνομαι→ το βλέπω→ δεν κάνω τίποτα→ αφήνω το κύμα να περάσει→ μετά αποφασίζω.

Το συναίσθημα ίδιο. Η συμπεριφορά άλλη.

Η ωριμότητα δεν είναι έμφυτη. Είναι εκπαιδεύσιμη.

Χτίζεται όταν:

• αντέχεις να μην απαντήσεις αμέσως
• αντέχεις να ρυθμίζεσαι μόνος σου
• αντέχεις να μείνεις με μία άβολη αίσθηση
• αντέχεις να μην “λυθεί” το συναίσθημα σου

Και αυτό είναι δύσκολο. Γι’ αυτό και δεν το έχουν πολλοί.

Μία φράση για να καρφωθεί στον εγκέφαλο μας...

Η ωριμότητα δεν είναι να ελέγχουμε το σώμα μας. Είναι να μην του παραδίδουμε το τιμόνι κάθε φορά που κορνάρει.

Πάμε παρακάτω ή μπα;

Ένα όμορφο και επικίνδυνο ταξίδι (μέρος β)